W dniu 16 grudnia 2022 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła rozporządzenie zawieszające czasowo cła na mocznik i amoniak.

Zawieszenie ceł było całkowicie sprzeczne z polityką UE mającą na celu wzmocnienie autonomii Europy w zakresie żywności i nawozów i obrony własnego rynku.  Na efekty nie trzeba było długo czekać ; od sierpnia do października 2022 r. (jeszcze przed zawieszeniem)  import mocznika wzrósł o 247% w porównaniu z analogicznym okresem 2021 roku. Tylko w sierpniu 2022 roku import wzrósł o ponad 300 tys. ton.

Ile mocznika zaimportowano do Polski ? brak jest oficjalnych danych, ale ilość 998 tys.  ton jest wysoce prawdopodobna i był rok do roku prawie o 100 % większy (ciekawostka: import siarczanu amonu wzrósł o 202%). Jednocześnie utrzymano symboliczne cła autonomiczne na import z Rosji i Białorusi w wysokości 6,5 % , nic więc dziwnego, że rosyjska spółka Acron, największy prywatny udziałowiec Grupy Azoty SA, mimo wojny w Ukrainie, którą wywołała Rosja, ciągle ma się świetnie. Jak podał branżowy portal wnp.pl, ubiegłoroczny czysty zysk Acronu obniżył się o 13 proc., co jednak nie przeszkodziło rosyjskiej firmie oligarchy Wiaczesława Kantora zarobić 71,8 mld rubli, czyli prawie miliard USD. Portal podaje, że przychody firmy w relacji rok do roku wzrosły o jedną czwartą. W 2022 roku 86 proc. przychodów spółki pochodziło ze sprzedaży na rynek zagraniczny. Poza Federacją Rosyjską wysłano 87 proc. całkowitej sprzedaży nawozów.

Polski rząd ratując trudną sytuację polskich rolników podjął decyzję o dofinansowaniu zakupu nawozów, które objęło m.in.; zakup mocznika z zastrzeżeniem, że  dofinansowanie stosuje się wyłącznie do zakupu mocznika nawozowego w formie granulowanej zawierającego inhibitor ureazy albo powłokę biodegradowalną. Nie jest do końca jasne, czy dopłaty otrzymają rolnicy, którzy zakupili RSM, czyli sztandarowy produkt Zakładów Azotowych „Puławy” S.A.

Rząd poinformował, że dopłaty do nawozów będą przysługiwały rolnikom, którzy od 16 maja 2022 r. do 31 marca 2023 r. zakupili nawozy mineralne inne niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez. Import nawozów do Polski  na pełną skalę rozpoczął się od września 2022 roku i niestety trwa do dziś. Okres dofinansowania obejmuje zatem import rosyjskich nawozów, które do Polski wjeżdżały pod „fałszywą banderą” z wielu egzotycznych kierunków.

Do wniosku o pomoc rolnik będzie musiał dołączyć faktury bądź ich duplikaty lub imienne dokumenty księgowe dokumentujące zakup nawozów we wskazanym okresie. Przepis jest tak ogólny, że każdy polski importer rosyjskich nawozów może wystawić fakturę i absurdalnie dopłaty obejmą również rosyjskie nawozy. Obowiązkowo do faktury powinny być dołączone dokumenty potwierdzające kraj pochodzenia nawozu, dane producenta nawozów, niezbędne certyfikaty jakości i inne dokumenty towarzyszące. Wprowadzając nawóz do UE importer staje się jego producentem. Zgodnie z przepisami na opakowaniu importer nie musi nawet podawać kraju pochodzenia. Z całej puli importowanego do Polski mocznika ok 70/80% był to mocznik z inhibitorem.

Wnioski należy składać do 14 lipca 2023 roku, czyli mamy jeszcze czas, żeby dokonać istotnych korekt :

1. Dopłata powinna objąć w pierwszej kolejności tylko polskie nawozy wyprodukowane w polskich zakładach nawozowych;

2. lista nawozów powinna być jasno określona, tak aby nie było wątpliwości, czy nawóz płynny RSM jest objęty dofinansowaniem;

3. Dopłata powinna być wprowadzona również na przyszły sezon nawozowy i wypłacana od  tony polskiego nawozu na podstawie faktury polskiego producenta;

4. W trybie pilnym należy rozpocząć działania mające na celu wprowadzenie ceł na nawozy importowane do wysokości 25 – 30% lub wprowadzić restrykcyjne przepisy portowe, które utrudnią import ( dodatkowe opłaty, kontrola dokumentów potwierdzających kraj pochodzenia itd. )

PS.

 Poseł PiS Leszek Kowalczyk – chwycił trop: sprawę i problem już przekazał do Ministra Rolnictwa – w tym tygodniu będzie o tym rozmawiał osobiście. Trzymamy kciuki !!